دیگ بخار یا بویلر (Boiler) تجهیزی بسیار مهم و پرکاربرد در موتورخانه می باشد که وظیفه آن تبدیل آب به بخار تحت فشار و دماهای بالا می باشد. بخار تولید شده توسط دیگ بخار در مصارف مختلفی از جمله گرمایش، تولید انرژی، فرآیندهای صنعتی و کاربردهای خانگی مورد استفاده قرار گیرد.
انواع دیگ بخار
تقسیم بندی دیگ بخار به شکل های مختلفی قابل انجام است و ممکن است شما تقسیم بندی های متنوعی را از دیگهای بخار دیده باشید . اگر بخواهیم بویلر بخار را از لحاظ ساختاری تقسیم بندی کنیم، میتوانیم بصورت ذیل تقسیم بندی نمائیم :
۱- دیگ بخار لوله آتش Fire Tube Boiler
۲- دیگ بخار لوله آبی Water Tube Boiler

دیگ بخار لوله آتش
در دیگ بخار لوله آتشخوار (Fire Tube Boiler) احتراق در داخل کوره صورت گرفته و محصولات احتراق با عبور از داخل کوره و لوله های پاس۲ و پاس۳ و گاها پاس۴ حرارت خود را از طریق دیواره فولادی به آب منتقل نموده و بخار تولید میشود .این مدل دیگ بخار دارای ساختار ساده تر بوده و هزینه تولید آن نیز کمتر است و میتواند بخار در فشارهای پائین ( ماگزیمم حدود ۳۰bar ) تولید نماید. این نوع دیگ بخار در صنایع غذایی- دارویی – نساجی – خودرویی – چاپ – هتل ها – برج ها و … کاربرد فراوانی دارد . جالب است که بدانید خود دیگ بخار لوله آتش از لحاظ ساختاری به ۴ مدل تقسیم میشود :
۱- دیگ بخار عقب مرطوب (Wet back Boiler)
۲- دیگ بخار عقب خشک (Dry back Boiler)
۳- دیگ بخار عقب نیمه مرطوب (Semi Wet back boiler)
۴- دیگ بخار شعله برگشتی (Reverse Flame Boiler)
دیگ بخار عقب خشک
مطابق با شکل بالا در دیگ بخار عقب مرطوب (Wet back Boiler) محفظه برگشت دود، کاملا در آب مستغرق است و به همین دلیل مقدار انتقال حرارت بین محصولات احتراق و آب افزایش پیدا میکند . در این نوع دیگ بخار پیچیدگی ساخت بیشتری وجود دارد و به همین دلیل قیمت ساخت آن نیز افزایش خواهد یافت . از طرف دیگر در این نوع دیگ بخار علاوه بر افزایش راندمان شاهد یکنواختی دمای آب – کاهش رسوب گذاری و کاهش دمای دودکش نیز میباشیم . در مجموع و بدلیل همین ویژگیها این نوع دیگ بخار در صنایع مختلف با اقبال خوبی مواجه بوده است.

دیگ بخار عقب مرطوب
مطابق با شکل بالا و همانگونه که از نام این دیگ مشخص میباشد، محفظه دود خارج از دیگ قرار داشته و هیچگونه تماسی با آب ندارد .بعبارت دیگر زمانیکه محصولات احتراق از کوره ( پاس اول ) خارج میشوند، وارد محفظه دود میشوند که توسط آجر نسوز و سیمان نسوز عایق شده اند و پس از عبور از آن و نهایتا عبور از پاسهای بعدی از طریق دودکش از دیگ بخار خارج میشوند . در این نوع دیگ بخار شاهد پیچیدگی کمتری میباشیم و به همین دلیل هزینه ساخت کم تر بوده و راندمان انتقال حرارت نیز پائین میباشد . با توجه به توضیحات ذکر شده و با عنایت به افزایش قیمت حاملهای انرژی، بکارگیری دیگ بخار عقب خشک (Dry back Boiler) منسوخ شده است و با اقبال بسیار کمی مواجه میباشد.

دیگ بخار عقب نیمه مرطوب
مطابق با شکل بالا دیگ بخار عقب نیمه مرطوب (Semi Wet back boiler) ترکیبی از دیگ بخار عقب مرطوب و دیگ بخار عقب خشک میباشد . زمانیکه محصولات احتراق از کوره وارد محفظه دود میشوند، مقداری از محفظه دود در تماس مستقیم با آب میباشد و به هیمن دلیل میزان انتقال حرارت افزایش یافته و راندمان نسبت به دیگ بخار عقب خشک بیشتر میشود.

دیگ بخار شعله برگشتی
در دیگ بخار شعله برگشتی (Reverse Flame Boiler) و مطابق با شکل بالا کوره بزرگتر از سه مدل دیگ بخار قبلی است . در ضمن کوره مذکور بصورت کامل در آب مستغرق میباشد و محصولات احتراق در تماس غیر مستقیم با آب میباشند. بعبارت دیگر محصولات داغ احتراق و شعله پس از برخورد با انتهای کوره و چرخش ۱۸۰ درجه ای مجددا به سمت ابتدای دیگ برمیگرند و سپس وارد پاس سوم شده و نهایتا از دیگ بخار خارج میشوند . بعبارت دیگر در این نوع دیگ بخار محفظه کوره شامل پاس یک و پاس دو بصورت همزمان میباشد . اگر خلاصه بخواهیم بگوییم شاهد یک دیگ بخار با راندمان بالاتر به نسبت اشغال فضای کمتر خواهیم بود . بنا به همین دلایل این مدل دیگ بخار نیز با استقبال بیشتری در صنایع مواجه میباشد.

دیگ بخار لوله آبی
دیگ بخار لوله آبی یا دیگ بخار واترتیوب (Water Tube) یک دیگ کاملا صنعتی است (مطابق با شکل بالا ). در این دیگ برعکس دیگ Fire Tube آب در داخل لوله های جریان داشته و اطراف لوله ها توسط محصولات داغ احتراق احاطه شده است. با توجه به شرایط ساختاری دیگ بخار واترتیوب، امکان افزایش فشار تا بیش از ۱۰۰bar و امکان گرفتن خروجی فشار بیش از ۳۰۰Ton وجود دارد که اعداد و ارقامی بسیار قابل توجه میباشند . از مزایای دیگ بخار واترتیوب میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
۱- امکان تولید بخار با فشار بالا
۲ – امکان تولید بخار با تناژ بالا
۳- سرعت بالای تولید بخار
۴ – امکان کنترل بهتر پارامترهای بخار خروجی
۵- ایمنی بالاتر دیگ بخار
بویلر بخار واترتیوب نیز در مدلهای مختلف تولید میشود و عمدتا در نیروگاه ها و پالایشگاه ها و صنایع بزرگ مورد استفاده قرار میگیرند.
کاربرد دیگ بخار
مقدار حرارتی که توسط بخار حمل میشود نسبت به آب گرم یا آب داغ بسیار قابل توجه است. برای مثال یک پوند ( ۰.۴۵۳ گرم ) آبگرم با افت دمای ۲۰ درجه فارنهایتی ( ۱۱ درجه سانتیگراد ) میتواند ۲۰ بی تی یو ( ۵ کیلوکالری ) گرما آزاد کند . این در حالیستکه درصورت تقطیر یک پوند ( ۰.۴۵۳ گرم ) بخار در فشار اتمسفر حدود ۱۰۰۰ بی تی یو ( ۲۵۱ کیلوکالری )گرما آزاد خواهد شد.
برخی از کاربردهای دیگ بخار
- صنایع نیروگاهی: جهت تولید برق در نیروگاههای حرارتی.
- صنایع غذایی: برای پخت، استریلیزاسیون و فرآوری مواد غذایی.
- صنایع نفت و پتروشیمی: برای فرآیندهای شیمیایی و پالایش نفت.
- سیستمهای گرمایشی ساختمانها و گلخانهها: تأمین گرمایش و آب گرم.
- صنایع نساجی و کاغذسازی: برای خشککردن و تثبیت الیاف و مواد.
- بیمارستانها: استریلیزاسیون تجهیزات پزشکی و تولید آب گرم.

معرفی اجزای دیگ بخار
به طور کلی دیگ بخار شامل 4 قسمت اساسی می باشد که بدنه اصلی دیگ بخار را تشکیل می دهد:
- پوسته (Shell)
- كوره (Furnace)
- صفحه لوله ها (Tube Plates)
- لوله دود (Smoke Tubes)
پوسته دیگ بخار
پوسته دیگ بخار (Shell) از اصلی ترین و مهم ترین اجزای دیگ بخار می باشد که محفظه نگهدارنده آب و تولید بخار در آن انجام میشود. پوسته دیگ بخار دائما تحت فشار بالای آب و بخار داخل دیگ میباشد که جنس آن از فولاد مقاوم در برابر حرارت و فشار می باشد. در طراحی پوسته دیگ بخار می بایست تمامی تنش های حرارتی و مکانیکی که در طی فرایند جوشش آب و تولید بخار بوجود می آید تحمل کند. اتصالات که در پوسته دیگ بخار استفاده میشود شامل ورودی و خروجی آب، دریچههای ایمنی، و دریچه های دسترسی برای بازرسی و تعمیرات دیگ بخار میباشد. وظیفه پوسته در عملکرد دیگ بخار می بایست شامل موارد زیر شود:
- توانایی حفظ فشار و دمای بالا در فرایند تولید بخار
- سازه ای ایمن برای انتقال حرارت
- جلوگیری از تلفات حرارتی با استفاده از عایقکاری مناسب دیگ خار
كوره دیگ بخار
کوره دیگ بخار (Furnace) یکی دیگر از بخش های اصلی در دیگ بخار می باشد . محل احتراق سوخت و تولید حرارتی که از مشعل برای گرم کردن آب و تولید بخار می باشد در کوره دیگ بخار می باشد. طراحی کوره دیگ بخار می بایست به نحوی انجام شود که انتقال بهینه ، احتراق کامل و کمترین میزان تلفات انرژی را داشته باشد.
انواع کوره در دیگهای بخار:
کوره برگشتی (Reverse Furnace): در این مدل از کوره دیگ های بخار، شعله مسیر برگشتی دارد که باعث افزایش راندمان انتقال حرارت میشود.
کوره مستقیم (Straight Furnace): در این نوع کوره دیگ، شعله مسیر مستقیم طی میکند و برای دیگهای بخار کوچکتر مناسب است.
کوره چندگذر (Multi-pass Furnace): این مدل طراحی کوره دیگ بخار، شعله تولیدی از مشعل در چند مرحله از کوره عبور میکنند که باعث افزایش بازده حرارتی میشود.
صفحه لوله ها
صفحه لولهها (Tube Plate) یا شبکه نگهدارنده لوله از اجزای کلیدی در بدنه دیگهای بخار فایرتیوب (Fire-tube) و واترتیوب (Water-tube) است که وظیفه نگهدارنده و اتصالدهندهی لولههای آتشخوار و آبی را اجرا می کند. شبکه نگهدارنده معمولاً از فولاد مقاوم به فشار و حرارت ساخته شده و به بدنه دیگ جوش داده میشود.
وظایف و اهمیت صفحه نگهدارنده لوله در دیگ بخار شامل موارد زیر می باشد:
- نگهداشتن لولهها در محل خود: تمامی لولههای دیگ بخار از طریق این صفحه به بدنه دیگ متصل میشوند.
- انتقال حرارت مؤثر: انتقال حرارت بهینه در بین گازهای داغ و آب داخل دیگ.
- تحمل فشار: طراحی شبکه دیگ باید توانایی تحمل فشار بالای بخار و آب را داشته باشد.
- جلوگیری از نشت آب داخل دیگ: جوشکاری و اتصال دقیق شبکه به بدنه دیگ و همچنین اتصال بین لوله ها و شبکه که از نشتی بخار و آب جلوگیری میکند.
لوله دود (Smoke Tubes)
لوله آتشخوار (Fire Tube) یکی از قطعات کلیدی و آسیب پذیر در دیگهای بخار فایرتیوب (Fire-tube Boiler) می باشد که وظیفه انتقال حرارت از گازهای داغ احتراق به آب داخل دیگ را انجام می دهد. لولههای آتشخوار از یک طرف به کوره و از طرف دیگر به صفحه لوله (Tube Plate) متصل میشوند.
ویژگیهای لولههای آتشخوار :
جنس: معمولاً از فولاد آلیاژی مخصوص با ترکیبهایی مانند ST35.8 DIN17175یا EN10216-7 P235GH ساخته میشود که مقاومت بالایی در برابر حرارت و فشار دارد.
تحمل دما و فشار بالا: لوله های آتشخوار برای کار در دماهای بالا (بیش از 300 درجه سانتیگراد) و فشارهای زیاد طراحی می شوند.
انتقال حرارت مؤثر: طراحی بهینه باعث میشود که گازهای داغ بهطور یکنواخت درون لولهها جریان داشته باشند و حداکثر حرارت احتراق از مشعل را به آب داخل دیگ منتقل کنند.
ضدخوردگی و مقاوم در برابر رسوب: لوله های آتشخوار می بایست دارای مقاومت بالا در برابر خوردگی از آب و بخار باشند.
سایر اجزاء و قطعات بویلر Fire tube:
۱ – مشعل (Burner)
۲ – تابلو برق (Control Panel)
۳ – پمپ تغذیه (Pump)
۴ – شير اطمينان (Safety Valve)
۵ – شير اصلي بخار (Stop Valve)
۶ – شير هوا گيري (Air Valve)
۷ – شير تخليه يا زير آب (Blow Down Valve)
۸ – شيشه هاي آب نما (Water Gauge Glass)
۹ – كنترل كننده سطح آب (Water Level Control)
۱۰ – فشار سنج (Pressure Gauge)
۱۱ – سوئيچ فشار (Pressure Switch)
۱۲ – جعبه دود (Smoke Box)
۱۳ – دودكش (Stack)
۱۴ – محفظه هوا (Wind Box)
۱۵ – چشم الكتريكي (Photo Cell)
۱۶ – سكو و نردبان (Ladder & Platform)
۱۷ – دريچه آدم رو (Manhole)
۱۸ – دريچه دست رو (Hand hole)
۱۹ – شير نمونه برداري (Tester Valve)
۲۰ – دريچه بازديد شعله (Sight Glass)
۲۱ – پايه ها (Saddles)

چک لیست بازرسی دوره ای دیگ بخار
ردیف | بازه زمانی | شرح فعالیت |
۱ | روزانه | وضعیت ظاهری/ تمیزی مشعل و استقرار مناسب قطعات جانبی در محل خود چک شود. |
۲ | روزانه | وضعیت ظاهری / تمیزی تابلو برق و وضعیت سلامت ظاهری سیم کشی ها چک شود. |
۳ | روزانه | عملکرد صحیح ترموستات ایمنی دیگ بخار چک شود . |
۴ | روزانه | عملکرد صحیح ترموستات دودکش دیگ بخار چک شود . |
۵ | روزانه | عملکرد صحیح ترموستات شعله کوتاه دیگ بخار چک شود . |
۶ | روزانه | عملکرد صحیح ترموستات شعله بلند دیگ بخار چک شود . |
۷ | روزانه | عملکرد صحیح پرشر ایمنی چک شود. |
۸ | روزانه | عملکرد صحیح پرشر روشن/خاموش چک شود |
۹ | روزانه | عملکرد صحیح پرشر شعله کوتاه / بلند چک شود |
۱۰ | روزانه | عملکرد صحیح آب نماها چک شود |
۱۱ | روزانه | عملکرد صحیح لول کنترل حداقل سطح آب چک شود |
۱۲ | روزانه | عملکرد صحیح لول کنترل حداقل حداقل سطح آب چک شود |
۱۳ | روزانه | عملکرد میکروسوئیچ حداکثر سطح آب چک شود . |
۱۴ | روزانه | عملکرد صحیح لول پمپ تغذیه و استارت اتومات و دستی آن چک شود |
۱۵ | روزانه | شیر زیرآب بویلر ۵ ثانیه باز شده و وضعیت املاح موجود در آب چک شود . |
۱۶ | روزانه | عملکرد صحیح سختی گیر چک شود |
۱۷ | روزانه | مقدار سختی آب خروجی از سختی گیر چک شود . |
۱۸ | روزانه | دریچه بازدید شعله دیگ ( عقب یا جلو ) از لحاظ تمیزی و شکستگی چک شود |
۱۹ | روزانه | تنظیمات شعله بلند مشعل چک شود . |
۲۰ | روزانه | تنظیمات شعله کوتاه مشعل چک شود |
۲۱ | روزانه | اتصال صحیح منبع انبساط به دیگ و عملکرد صحیح آن چک شود . |
۲۲ | روزانه | عملکرد صحیح نمایشگرهای دما ( عقربه ای یا دیجیتال ) دمای آب و دودکش چک شود. |
۲۳ | روزانه | عملکرد صحیح پمپ گازوئیل – فشار گازوئیل و کیفیت پاشش گازوئیل چک شود. |
۲۴ | روزانه | صحت عملکرد پمپ تغذیه دیگ چک شود |
۲۵ | روزانه | صحت عملکرد گیج فشار بعد از پمپ تغذیه چک شود . |
۲۶ | روزانه | وضعیت حجم برگشت کندانس به دی اریتور نسبت به شرایط استاندارد چک شود . |
۲۷ | روزانه | عملکرد صحیح دی اریتور چک شود . |
۲۸ | روزانه | عملکرد صحیح گیجهای دما و فشار روی دی اریتور چک شود |
۲۹ | روزانه | عملکرد صحیح لول های سطح آب موجود بر روی دی اریتور چک شود . |
۳۰ | روزانه | مقدار دمای آب ورودی و خروجی از در اریتور چک شود |
۳۱ | هفتگی | صحت عملکرد شیر خروجی بخار از دیگ ( آب بندی کامل ) چک شود |
۳۲ | هفتگی | صحت عملکرد شیر یکطرفه مسیر پمپ تغذیه چک شود. |
۳۳ | هفتگی | عملکرد صحیح کلیه علائم خبري دیگ شامل زنگ ها و چراغ هاي هشداردهنده را بررسی نمایید |
۳۴ | هفتگی | عملکرد صحیح چشمی مشعل چک شود . |
۳۵ | هفتگی | چشم الکتریکی را با پارچه نرم و تمیز پاك کرده و در جاي خود قرار دهید. |
۳۶ | هفتگی | الکترودهاي جرقه زن و نازل پاشش سوخت را کنترل کنید در صورت مشاهده رسوب آنها را پاك نمایید. |
۳۷ | هفتگی | اتصالات دمپر هوا و سوخت را کنترل کنید. |
۳۸ | هفتگی | سلامت عملکرد موتور دمپر و چرخدنده های مربوطه چک شود . |
۳۹ | هفتگی | با کشیدن اهرم شیر اطمینان عملکرد آنرا بررسی نمایید. |
۴۰ | هفتگی | دمای یاتاقان هاي پروانه فن و پمپ را چک کرده و گریس کاري کنید. |
۴۱ | هفتگی | پمپ تغذیه دیگ را از نظر نشتی و ایجاد سروصدا بررسی کنید. |
۴۲ | هفتگی | صافی سوخت را بازدید کرده و در صورت نیاز با گازوییل شستشو نمایید. |
۴۳ | هفتگی | صافی پمپ هاي سیرکوله آب را از لحاظ رسوبات و گرفتگی احتمالی بررسی کنید. |
۴۴ | هفتگی | کلیه اتصالات و شیرآلات سوخت را از نظر نشتی کنترل کرده در صورت اشکال آنها را رفع عیب نمایید. |
۴۵ | هفتگی | چک کردن نشتی صداها وارتعاشات و شرایط غیرمتعارف |
۴۶ | هفتگی | وضعیت سلامت ظاهری و صحت عملکرد چاله کندانس و تجهیزات مرتبط چک شود . |
۴۷ | ماهیانه | وضعیت محل نصب و سلامت تانک ذخیره سازی سوخت مایع بررسی شود. |
۴۸ | شش ماهه | آنالیز محصولات احتراق چک شود . |
۴۹ | یکساله | لوله هاي پاس دو و سه را توسط برس مخصوص در صورت وجود دوده در داخل لوله ها تمیز نمایید. |
۵۰ | یکساله | دریچه هاي آدم رو و دست رو را باز کرده داخل دیگ را کاملا از نظر رسوب و زنگ زدگی بازدید نمایید. |
۵۱ | یکساله | وضعیت سلامت عایقکاری بدنه دیگ بخار چک شود . |
۵۲ | یکساله | انجام بازرسی دوره ای چاله کندانس و تجیزات مرتبط انجام گردد |
۵۳ | یکساله | وضعیت سلامت عایقکاری بدنه دی اریتور چک شود . |
۵۴ | یکساله | وضعیت سلامت سیمان و آجر نسوزهای دیگ چک شود. |
۵۵ | یکساله | انجام بازرسی های دوره ای و تست هیدرواستاتیک و ضخامت سنجی دی اریتور |
۵۶ | یکساله | انجام بازرسی های دوره ای و تست هیدرواستاتیک و ضخامت سنجی دیگ و صدور گواهینامه وزارت کار |
سرویس روزانه دیگ
- عملکرد صحیح آب نما چک شود و از باز بودن مسیر بخار و آب و سلامت شیر های آب نما مطمئن شوید. برای این کار ابتدا شیر ورودی آب به داخل آب نما را بسته و شیر تخلیه را بازکنید و برای چند ثانیه باز بگذارید. در این حالت میبایست بخار با فشار از آب نما عبور کرده و از شیر زیر آب نما تخلیه شود. حال شیر تخلیه آب نما را بسته و شیر ورودی آب را مجددا باز کنید . در این حالت میبایست آب به سرعت وارد آب نما شود . درصورتیکه این تغییرات انجام نمیشود و یا با کندی صورت میگیرد، میبایست در اولین فرصت از سلامت شیرهای و عدم انسداد مسیر بخار و آب اطمینان حاصل فرمائید .
- جهت تخلیه رسوبات احتمالی جمع شده در کف دیگ و کاهش املاح موجود در آب، چند ثانیه شیر تخلیه زیر دیگ را بازکرده و اجازه دهید آب تخلیه شود.
- وضعیت شیشه های بازدید شعله را بررسی نمائید و درصورت نیاز شیشه های بازدید تمیز شوند .
- اجزا و قطعات مشعل از لحاظ سلامت و صحت عملکرد چک شوند .
- عملکرد صحیح مشعل در حالت شعله کوناه و بلند بررسی شود .
- با باز نمودن لحظه ای شیر زیر لول کنترل دیگ از عملکرد سریع و صحیح سنسورهای چک کننده سطح آب و روشن کننده پمپ تغذیه اطمینان حاصل فرمائید. درصورت مشاهده هرگونه اختلالی بلافاصله عملکرد دیگ را تا زمان رفع مشکل متوقف نمائید.
سرویس هفتگی دیگ بخار
- سلامت عملکرد سنسورهای سطح آب را بصورت ویژه و با حضور نفرات مرتبط چک کنید : در حالتیکه دیگ روشن است و مشعل در حال کار،، پمپ تغذیه آب ورودی به دیگ را خاموش کنید .در این حالت و با حضور کامل نفرات مرتبط منتظر بمانید تا سطح آب تا سطح کم آبی دیگ کاهش یابد. در این وضعیت میبایست مشعل خاموش شده و چراغ مربوط به سطح آب کم دیگ (Low water Level) روشن شود و سیستم آلارم فعال شود. سیستم آلارم را موقتا خاموش نمائید و اجازه دهید آنقدر بخار خارج شود تا به سطح آب خیلی کم برسیم(Low Low Water Level) حالا میبایست در این حالت چراغ خطای مربوطه روشن شده و صدای آژیر فعال شود.
- پس از اطمینان از عملکرد صحیح کلیه سنسورهای سطح آب، کلید پمپ تغذیه را مجددا دروضعیت روشن قرار داده تا پس از آب گیری صحیح دیگ مشعل مجددا روشن شود.
- کلیه لامپ ها و زنگ های هشدار دیگ را از لحاظ صحت عملکرد چک کنید و درصورت روئیت هرگونه مشکلی، فعالیت مجددا دیگ بخار را منوط به رفع مشکل بفرمائید.
- وقتی مشعل در حال کار است، چشمی مشعل را از محل خود خارج کنید . دراین وضعیت میبایست مشعل بلافاصله خاموش شود .
- وضعیت الکترودهای جرقه و سایر متعلقات را از لحاظ صحت عملکرد چک بفرمائید.
- انصالات دمپر هوا و سوخت و صحت عملکرد آنهارا بررسی بفرمائید.
سرویس ماهیانه دیگ بخار
- صحت عملکرد موتور های الکتریکی و متعلقات آن منجمله جریان و ولتاژ – وضعیت بلبرینگ و یاتاقان چک بفرمائید.
- عملکرد پمپ تغذیه از لحاظ صدا و وجود نشتی چک شود .
- یاتاقان پروانه دمنده روانکاری شود .
- صافی سوخت مایع چک شود .
- صافی پمپ آب باز شده و تمیز شود .
- کلیه اتصالات و شیر آلات از لحاظ صحت عملکرد و عدم وجود نشتی چک و بررسی شود.
- بازرسی دوره ای دیگ بخار
آموزش دیگ بخار
شرکت ما با برگزاری دوره های آموزش دیگ بخار و آشنايي فراگيران با مبانی تولید بخار- جداول بخار، تعاریف مهندسی، ساختار اصلی دیگ بخار، قطعات جانبی، نگهداری و تعمیرات اصولی دیگ بخار، وایرینگ و سیم کشی دیگ بخار، موارد ایمنی دیگ بخار، تنظیم و سرویس لول ها، شرایط آب تغذیه، آب در گردش، شرایط مخزن کندانس، شرایط دی ارییتور، وضعیت اصولی کارکرد مشعل و پارامتر های مرتبط و … مینماید که در بازه زمانی تعیین شده افراد با انواع تجهیزات آشنا شده و قادر باشد تا پروسه اپراتوری، تعمیر و نگهداری دیگ بخار را آغاز نماید.
موارد مرتبط با نصب و راه اندازی دیگ بخار
نصب و راه اندازی دیگ بخار فرآیندی حساس و تخصصی است که باید طبق استانداردهای ایمنی و مهندسی انجام گیرد. در ادامه موارد کلی در این خصوص باید بررسی گردد آورده شده است:
انتخاب دیگ بخار مناسب
قبل از نصب، باید ظرفیت ، فشار کاری، نوع سوخت مشعل و کاربرد دیگ بخار مشخص شود. عواملی مانند میزان بخار مورد نیاز، فضای موجود و شرایط محیطی در انتخاب تاثیر دارند.
الزامات نصب دیگ بخار
- انتخاب محل مناسب: محل نصب باید دارای تهویه مناسب باشد تا از تجمع گازهای احتراق جلوگیری شود.کف محل باید از جنس مقاوم در برابر حرارت و رطوبت باشد، همچنین باید فضای کافی برای انجام تعمیرات و بازرسیهای دورهای برای دیگ در نظر گرفته شود.
- فونداسیون و استحکام سازه: دیگ بخار باید بر روی فونداسیون بتنی مقاوم در برابر وزن و ارتعاشات نصب شود. سطح فونداسیون باید کاملاً تراز باشد تا از بروز مشکلات عملکردی جلوگیری شود.
- الزامات لولهکشی و تأسیسات: خطوط لولهکشی بخار و کندانس باید مطابق استانداردهای ASME B31.1 و B31.3 طراحی شوند. لولههای ورودی و خروجی باید دارای شیب مناسب برای جلوگیری از تجمع آب باشند. استفاده از تلههای بخار (Steam Traps) برای جلوگیری از ورود آب به تجهیزات ضروری است.
مراحل نصب دیگ بخار
- حمل و جابجایی: دیگ بخار باید با تجهیزات مناسب (جرثقیل، لیفتراک متناسب با وزن دیگ) و با رعایت دستورالعملهای ایمنی حمل شود. قرارگیری در محل نصب باید با دقت انجام شود تا از آسیب به اتصالات و اجزای داخلی جلوگیری شود.
- نصب تجهیزات جانبی: مشعل: تنظیم و نصب مشعل با توجه به نوع سوخت (گاز، گازوئیل، مازوت) انجام میشود. پمپهای تغذیه آب: باید به درستی متصل شده و فشار ورودی مطابق توصیههای سازنده باشد. همچنین شیرهای اطمینان و تجهیزات کنترلی باید به صورت دقیق کالیبره و تست شوند.
- تستهای اولیه و بازرسی: انجام تست فشار هیدرواستاتیک و ضخامتسنجی برای اطمینان از عدم نشت در بدنه دیگ و بررسی عملکرد صحیح و ضخامت مناسب اجزا دیگ باید توسط بازرس مجاز انجام گردد و پس از بازرسی گواهینامه های ایمنی مربوطه صادر شود.

بررسی عملکرد شیرهای ایمنی، مانومترها و سیستم کنترلی
تست نشتگیری سیستم لولهکشی و اطمینان از صحت اتصالات. راهاندازی اولیه و تنظیمات عملیاتی:
- فرآیند پیشگرمایش و راهاندازی: قبل از راهاندازی، آب درون دیگ باید بهتدریج گرم شود تا از تنشهای حرارتی جلوگیری شود. احتراق باید تحت نظارت متخصصین انجام شود تا از تنظیم بهینه نسبت هوا به سوخت اطمینان حاصل شود.
- تنظیمات فشار و دما: فشار کاری دیگ باید مطابق استاندارد طراحی تنظیم شود، همچنین سیستمهای کنترلی باید برای جلوگیری از افزایش غیرمجاز دما و فشار تنظیم شوند.
نکات ایمنی و نگهداری
تعمیرات و نگهداری منظم دیگ بخار یک ضرورت حیاتی برای هر واحد صنعتی است. اجرای برنامههای تعمیراتی پیشگیرانه و پیشبینی شرایط عملکردی تجهیزات باعث افزایش ایمنی، بهرهوری انرژی، کاهش هزینههای عملیاتی و حفظ محیطزیست میشود. صنایع باید با بهرهگیری از تکنیکهای مدرن عیبیابی و بهرهگیری از کارشناسان مجرب، سطح عملکرد و ایمنی دیگهای بخار خود را ارتقا دهند.
بازرسیهای دورهای
- بررسی و تست دورهای عملکرد و کالیبراسیون شیرهای اطمینان، ترموستاتها و مانومترها.
- بررسی و تمیزکاری دورهای سطوح داخلی برای جلوگیری از رسوبگذاری.
- انجام تست هیدرواستاتیک و ضخامتسنجی توسط متخصصین و بازرس مربوط و صدور گواهی .
- کنترل کیفیت آب تغذیه: استفاده از سیستمهای تصفیه آب برای جلوگیری از خوردگی و رسوبگذاری و انجام تستهای منظم سختی آب و اصلاح پارامترهای شیمیایی.
قیمت دیگ بخار
قیمت دیگ بخار به عوامل متعددی بستگی دارد که به بررسی مهمترین فاکتورهای تأثیرگذار بر قیمت دیگ بخار پرداخته میشود:
- ظرفیت و فشار کاری دیگ بخار: ظرفیت تولید بخار (کیلوگرم در ساعت یا تن در ساعت) یکی از عوامل اصلی تعیین قیمت است. دیگهای بخار با فشار کاری بالاتر معمولاً به دلیل نیاز به مواد مقاومتر و تکنولوژی پیشرفتهتر، هزینه بیشتری دارند.
- نوع سوخت مصرفی: دیگهای بخار با مشعل گازسوز معمولاً ارزانتر از مدلهای دوسوخته (گاز و گازوئیل) یا مازوتسوز هستند.
جنس و کیفیت ساخت
دیگهای بخار از جنس فولاد آلیاژی مقاوم به فشار و حرارت معمولاً گرانتر از مدلهای معمولی هستند. کیفیت جوشکاری و استانداردهای طراحی (مانند ASME، DIN، BS) نیز در قیمت تأثیرگذار است.
- تجهیزات جانبی: سیستمهای تصفیه آب، مشعل، پمپهای تغذیه، تابلو کنترل هوشمند و مبدلهای حرارتی میتوانند قیمت را بهطور قابل توجهی افزایش دهند. برخی دیگهای بخار به سیستمهای بازیافت انرژی مجهز هستند که باعث بهینهسازی مصرف سوخت میشود اما هزینه اولیه را افزایش میدهد.
- برند و کشور سازنده: دیگهای بخار تولید شده توسط برندهای معتبر اروپایی و آمریکایی معمولاً گرانتر از مدلهای داخلی یا چینی هستند.
در ایران، تولیدکنندگان داخلی دیگهای بخار با کیفیت قابل قبول و قیمت مناسب عرضه میکنند که ممکن است گزینه اقتصادیتری باشند. ماشین سازی اراک از جمله برند های مطرح در زمینه تولید دیگ های بخار و آبگرم در ظرفیت های متفاوت میباشد که همواره در تولید آن از متریال باکیفیت و با رعایت شرایط استاندارد استفاده میگردد. - هزینههای نصب و نگهداری: نصب و راهاندازی دیگ بخار میتواند هزینههای قابل توجهی به همراه داشته باشد، بهویژه اگر نیاز به تغییرات در تأسیسات و لولهکشی باشد. هزینههای نگهداری و سرویس دورهای نیز باید در محاسبات اقتصادی لحاظ شود.

تعمیرات دیگ بخار
دیگ بخار یکی از اجزای حیاتی در صنایع مختلف از جمله نیروگاهها، صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، صنایع غذایی و دارویی است. عملکرد صحیح این تجهیزات برای بهرهوری بالا، کاهش هزینههای عملیاتی و حفظ ایمنی کارکنان بسیار مهم است. تعمیرات دیگ بخار، سرویس و نگهداری منظم دیگ بخار نهتنها موجب افزایش طول عمر تجهیزات میشود، بلکه از وقوع حوادث ناگوار، کاهش بازدهی و هزینههای غیرمترقبه جلوگیری میکند.
- افزایش ایمنی و کاهش خطرات:
دیگهای بخار تحت فشار بالا کار میکنند و هرگونه نقص در سیستم ممکن است منجر به انفجار، نشتی گاز یا آسیبهای مکانیکی به شیرآلات و تجهیزات کنترلی شود؛ از طرفی ترکخوردگی دیوارهها و شبکه، نشتی و آسیب به کوره و لوله های آتشخوار و رسوبگذاری از جمله مشکلات رایجی هستند که در صورت عدم رسیدگی، میتوانند ایمنی کارکنان و تأسیسات را به خطر بیندازند. بازرسیهای دورهای و انجام تست های سالیانه و تعمیرات بهموقع به شناسایی و رفع این مشکلات کمک میکند. - افزایش بهرهوری و کاهش مصرف سوخت:
رسوبگذاری در لولهها و سطوح تبادل حرارتی، عملکرد دیگ بخار را کاهش داده و موجب افزایش مصرف سوخت میشود. با اجرای برنامههای منظم پاکسازی و نگهداری، تبادل حرارت بهینه شده و هزینههای انرژی کاهش مییابد. همچنین، بررسی سیستمهای کنترل و تنظیم فشار کاری متناسب با میزان نیاز به عملکرد صحیح و بهینه دستگاه کمک میکند.
- افزایش طول عمر تجهیزات:
نگهداری مناسب و تعمیرات دورهای، استهلاک تجهیزات را کاهش داده و موجب افزایش طول عمر مفید دیگ بخار میشود. تعویض بهموقع قطعات فرسوده، تستهای هیدرواستاتیک، بررسی عایقبندی و اصلاح عملکرد سیستمهای کنترلی از جمله اقدامات ضروری برای افزایش دوام این تجهیزات است.
- رعایت استانداردهای زیستمحیطی و کاهش آلایندگی:
دیگهای بخار در صورت عملکرد نامناسب میتوانند آلایندههای مضر نظیر اکسیدهای نیتروژن (NOx) و مونوکسید کربن (CO) را تولید کنند. بررسی و تنظیم مشعلها، بهینهسازی فرآیند احتراق و اطمینان از عملکرد صحیح سیستمهای تصفیه، به کاهش آلایندگی و رعایت استانداردهای زیستمحیطی کمک میکند.
دیگ بخار شرکت مهندسی اعتلای صنعت پارس
شرکت مهندسی اعتلای صنعت پارس نماینده رسمی ماشین سازی اراک، مفتخر به تأمین دیگ های بخار و آب گرم ساخت این شرکت برای صنایع مختلف بوده و تمامی خدمات فنی شامل نصب و راه اندازی و ارائه گارانتی و خدمات پس از فروش دیگ بخار ، تعمیرات دیگ بخار و آبگرم شامل تعویض لوله های آتشخوار دیگ بخار ، تعویض شبکه های دیگ های فولادی ، اسیدشویی و رسوب زدایی دیگ های بخار و آبگرم ، ضخامت سنجی و تست هیدرواستاتیک بویلر ، تهیه نقشه بویلر و بروزرسانی تابلو برق دیگ ، تعمیر و سرویس های دوره ای مشعل دیگ های ماشین سازی اراک ، تنظیم و کاهش مصرف سوخت مشعل و بویلر ماشین سازی اراک ، فروش لوازم و قطعات جانبی مشعل و بویلر ، تعمیرات تخصصی انواع رله های مشعل ، تعمیر موتور دمپر و سروموتور های مشعل ، تعمیرات شیربرقی های خط گاز مشعل بویلرهای ماشین سازی اراک و … را ارائه می نماید.
بدون دیدگاه